صنایع غذایی: بدون شک هیچ چیز نمی تواند جایگزین شیر مادر برای رشد و نمو نوزاد شود، اما در مواردی مادر ناگزیر به استفاده از شیر خشک برای تغذیه کودک خود میباشد. شیر خشک یک منبع تغذیه جهانی برای نوزادان محسوب می‌شود که در کشور ایران مصرف سالانه حدود 61 میلیون قوطی شیر خشک تخمین زده شده است.
از آنجا که شیر خشک یکی از مهم ترین منابع غذایی طی چندین ماه در دوران رشد و نمو نوزاد است و با توجه به پایین بودن سیستم ایمنی نوزاد، کیفیت شیر خشک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار میباشد.
متاسفانه ممکن است شیر خشک در هنگام فرآوری در کارخانه، به دلیل آلودگی مواد اولیه در تهیه شیر‌خشک یا به دلیل آلودگی‌های تجهیزات کارخانه و علاوه براین بعد از بازکردن درب قوطی شیر‌خشک در منزل به عوامل بیماریزایی آلوده شود که برخی از این موارد می‌توانند در کوتاه مدت اثر کرده و باعث مسمومیت‌های غذایی و التهابات گوارشی مانند اسهال، استفراغ و حتی در مواردی باعث مننژیت (التهاب پرده‌های محافظتی مغز) و پخش شدن عفونت در خون شده که اگر به موقع درمان نشود منجر به مرگ می‌شود. لازم است بدانید که همیشه اینگونه نیست که عوارض ناشی از مصرف شیر خشک آلوده در طی مدت زمانِ کوتاهی نمایان شوند، گاهی مصرف آن در دراز مدت، باعث درگیر شدن کودک با بیماریهایی مانند انواع سرطان، اختلالات اُتیسمی، کمبود وزن و کوتاهی قد می‌شود.
برخی از آلودگی‌های شیر خشک عبارت است از:
آلودگی‌های میکروبی
باکتری‌ها موجودات بسیار ریزی هستند که زیر میکروسکوپ به اشکال مختلف کروی، مارپیچی، رشته ای و … دیده می‌شوند که در آب، خاک، بدن حیوانات و انسان زندگی می‌کنند و برخی از آنها بیماری زا هستند. باکتری‌هایی مانند باسیلوس سرئوس، استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیاکلی، سالمونلا، کرونوباکتر ساکازاکی و … می‌توانند شیر خشک را آلوده کنند که متاسفانه بعضی از این باکتری‌ها سمومی تولید می‌کنند یا در شرایط نامساعد، به شکل‌هایی در می‌آیند که نسبت به حرارت دادن مقاوم هستند و به راحتی از بین نمی روند و تغذیه کودک با این شیر خشک آلوده به باکتری باعث التهابات گوارشی مانند اسهال، استفراغ و حتی در مواردی جدی تری منجر به مننژیت و گسترش عفونت در خون و مرگ نوزاد می‌شوند. در برخی آمار اعلام شده در جهان، مصرف شیر خشک آلوده به باکتری باعث بستری شدن و مرگ نوزادان شده است.
آزمایشگاه مواد غذایی مرجعان خاتم دارنده مقام بهترین آزمایشگاه کل کشور در سال 1402، قادر به انجام آزمون های میکروبی شمارش کلی میکروارگانیسم‌ها، کپک و مخمر، سالمونلا، اشریشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس و … مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی میباشد.
آلودگی به سم قارچی یا آفلاتوکسین M1
با رشد نوعی کپک در خوراک دام، سموم قارچی تولید می‌شوند که بعد از تغذیه دام از غذای آلوده و ورود این سم به بدن دام، این سم قارچی به شکل دیگری از سم تحت عنوان آفلاتوکسین M1 تبدیل شده که به شیر منتقل می‌شود که متأسفانه در طی فرآیند‌های حرارتی و تولید شیر خشک از بین نمی رود.
آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC)، معتقد است که آفلاتوکسین M1 در گروه احتمالاً سرطان زا برای انسان طبقه بندی می‌شود. از آنجا که نوزادان در چند ماه اول زندگی بخصوص تا شش ماهگی دچار برخی تغییرات آسیب پذیر در رشد و تکامل می‌شوند، مصرف شیر خشک آلوده به این سم می‌تواند منجر به کاهش و تأخیر در رشد، سرکوب سیستم ایمنی و افزایش حساسیت به بیماریهای عفونی شود.
اندازه گیری آفلاتوکسین M1 و دیگر سموم قارچی یا مایکوتوکسین‌ها در آزمایشگاه مواد غذایی مرجعان خاتم به کمک دستگاه‌های پیشرفته و مجهز قابل اندازه گیری است که نتایج آن منطبق با نتایج آزمایشگاه‌های اروپا میباشد.
آلودگی به فلزات سنگین
فلزات سنگین سمی مانند سرب، جیوه، کادمیوم، آرسنیک و … که هم به طور طبیعی در خاک، آب و هوا وجود دارند و هم از طریق فعالیت‌های انسانی مانند صنایع، دود ماشین، فعالیت‌های کشاورزی و … وارد محیط زیست و زنجیره غذایی می‌شوند. نزدیک بودن محل گاوداریها به نواحی صنعتی، معادن، خطوط تردد وسایل نقلیه و مناطقی که آلودگی هوا زیاد است و استفاده از ظروف و تجهیزات نامناسب برای حمل و نقل شیر، می‌تواند باعث ورود فلزات سنگین به شیر شود. علاوه براین، این آلاینده‌های مواد غذایی در هنگام فرآوری و بسته بندی در کارخانه‌ها نیز ممکن است به شیر خشک اضافه شوند.
متأسفانه کودکان بیشتر در معرض سمیت فلزات سنگین هستند. به دلیل اینکه عملکرد سم زدایی و سیستم ایمنی آنها نسبت به بزرگسالان ضعیف تر است و از طرفی کودکان نسبت به وزنشان، غذای بیشتری مصرف می‌کنند، بنابراین جذب فلزات سنگین در آنها می‌تواند 40 تا 90 درصد بیشتر از بزرگسالان باشد. جالب است بدانید که مدت زمانی که طول می‌کشد تا بدن، نیمی از فلز سنگینی که دریافت کرده را دفع کند برای جیوه حدود 20 سال و برای سرب حدود 32 سال میباشد.
طبق گفته آکادمی اطفال آمریکا حتی مقادیر پایین فلزات سنگین در غذای کودکان هم می‌توانند اثرات مخربی روی رشد مغزی گذاشته و منجر به کاهش ضریب هوشی و بیماریهایی از جمله اُتیسم می‌شوند.
آزمون فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم، جیوه، آرسنیک و .. به کمک دستگاه اسپکتروسکوپی جذب اتمی (AA) در بهترین آزمایشگاه مواد غذایی کشور قابل اندازه گیری میباشد.
ملامین در شیر خشک
شاید باور این موضوع و وجود ردپایی از ملامینی که در ساخت ظروف استفاده می‌شود، در شیر سخت باشد. بزرگترین رسوایی حضور ملامین در شیر خشک مربوط به کشور چین در سال 2008 است که منجر به بستری شدن 50 هزار و مرگ 6 نوزاد شد. طبق گفته سازمان جهانی بهداشت (WHO)، 82 درصد از نوزادانی که بیمار شدند، 2 ساله یا کمتر بودند. اکنون این سوال مطرح می‌شود که چرا ملامین را به شیر اضافه می‌کنند؟! افراد سودجو و متقلب با هدف افزایش حجم شیر، با اضافه کردن آب، شیر را رقیق کرده و برای جبران کاهش پروتئین شیر به آن ملامین می‌زنند. ملامین هم سرشار از نیتروژن است و از آنجا که معمولاً برای اندازه گیری پروتئین شیر، میزان نیتروژن آن اندازه گیری می‌شود، افزودن این ترکیب به شیر بطور کاذب نشان دهنده پروتئین در شیر و لبنیات است. بر اساس گفته سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA)، مصرف ملامین باعث آسیب به کلیه و ایجاد سنگ کلیه می‌شود. علاوه بر این، منجر به اختلالات تولید مثلی، سرطان مثانه و یا حتی مرگ در نوزادان می‌شود.
آزمایشگاه مواد غذایی مرجعان خاتم
آزمایشگاه مواد غذایی مرجعان خاتم یک شرکت خصوصی دانش بنیان است که بیش از ۲۰ سال از شروع فعالیت آن در حوزه سلامت مواد غذایی می‌گذرد. تمرکز خدمات مرجعان خاتم بر روی آموزش و تحقیقات مرتبط با خوراک انسان و دام است و این شرکت، رسالت اصلی خود را مشارکت مؤثر در حفظ سلامت و بهداشت جامعه می‌داند. اکنون آزمایشگاه مرجعان خاتم به عنوان بهترین آزمایشگاه مواد غذایی کل کشور شناخته شده است و خدمات آزمایشگاهی خود را در شش شعبه در داخل کشور و یک شعبه خارجی واقع در روسیه ارائه می‌دهد.
مرجعان خاتم شناخته شده ترین آزمایشگاه همکار غذا و دارو، آزمایشگاه همکار دامپزشکی و آزمایشگاه همکار سازمان استاندارد ایران میباشد که به واسطه حضور کارشناسان مجرب و در اختیار داشتن دستگاه‌های پیشرفته آزمایشگاهی و نیز تجربیات ارزنده، خدمات آزمایشگاهی را با دقت و صحت بالا و در کمترین زمان ممکن به متقاضیان و محققان عرضه می‌کند.
