صنایع غذایی: سید محمدتقی نقوی شخصیت سال ۱۴۰۳ صنعت غذا از سوی ماهنامه کارآفرینی و صنعت غذا شد.
سید محمدتقی نقوی، شخصیت سال ۱۴۰۳ صنعت غذا: پشتکار، ریسک پذیر و نوآور
در دنیای صنعت، افرادی هستند که نه‌تنها جریان تولید را هدایت می‌کنند، بلکه با نوآوری و رویکردهای استراتژیک، مسیرهای جدیدی برای توسعه پایدار ترسیم می‌کنند. سید محمدتقی نقوی، رئیس هیئت‌مدیره گروه عازم، یکی از این پیشگامان است که با چهار دهه فعالیت مستمر در صنعت پالایش غلات (نشاسته سازی و مشتقات)، توانسته است یکی از تأثیرگذارترین مجموعه‌های این حوزه را بنیان نهد. او در سال ۱۴۰۳ به‌عنوان شخصیت سال صنعت غذا انتخاب شد. به همین سبب و برای آشنایی بیشتر با ایشان به مسیر حرفه‌ای، دستاوردها، چالش‌ها و چشم‌انداز آینده این صنعت می‌پردازیم.
آغاز مسیر؛ از کارگاه‌های سنتی تا تأسیس گروه عازم
سید محمدتقی نقوی، مردی که با تکیه بر پشتکار، همت و بینشی ژرف، افقی تازه در صنعت کشور گشود. نقوی متولد ۱۳۴۷ در اصفهان، از همان سالهای نخست زندگی، مسیر خود را در کار و تلاش جست‌وجو کرد. نوجوانی‌اش در کارگاه‌های سنتی گز و شیرینی‌سازی گذشت، جایی که نخستین درس‌های صنعت و تجارت را آموخت. اما روح پرشور او در همان سالهای نخست، فراتر از تجربه‌های رایج هم‌سالانش پیش رفت. در دوران نوجوانی و سن ۱۳ سالگی، با انگیزه‌ای سرشار از مسئولیت‌پذیری و عزم راسخ، آرزوی حضور وی در جبهه‌های جنگ و دفاع از ایران محقق شد. بعد‌ها، همان اراده و مسئولیت‌پذیری، او را در خط مقدم جبهه اقتصادی قرار داد؛ جایی که همچنان با همان روحیه پیشگام و مصمم، در میدان‌های جدیدی از تلاش و سازندگی فعالیت می‌کند.
نقوی بر این باور است که آینده صنعت پالایشگاه غلات در ایران بستگی به توسعه زیرساخت‌های تولیدی، تقویت منابع انسانی، بهبود فناوری‌های نوین و افزایش توان رقابتی در سطح بین‌المللی دارد. در این راستا، گروه عازم قصد دارد طی ده سال آینده با استراتژی‌های توسعه‌ای همگون در زنجیره ارزش خود، از طریق بهره‌برداری از خطوط تولید جدید، سیاست‌های بهبود مستمر، توسعه سبد محصولات، افزایش ظرفیت صادرات و ورود به حوزه‌های نوین مانند داروسازی و فرآورده‌های تزریقی، جایگاه خود را به‌عنوان یک بازیگر منطقه‌ای در تأمین مواد اولیه صنایع غذایی و دارویی تثبیت کند.
چالش‌های تولید؛ از تأمین مواد اولیه تا سیاست‌های ارزی
یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که صنعت کشور با آن مواجه است، نوسانات نرخ ارز و مشکلات تأمین مواد اولیه است. واردات ذرت به‌عنوان ماده اولیه اصلی و همچنین مواد کمک تولیدی، تحت تأثیر تغییرات سیاست‌های ارزی و تعرفه‌ای، با هزینه‌های بالایی همراه است. همچنین، عدم ثبات در سیاست‌های تجاری و نبود زیرساخت‌های مناسب بانکی برای تبادلات مالی بین‌المللی، موانعی جدی برای گسترش فعالیت‌های صادراتی ایجاد کرده است.
انتظارات از مسئولین؛ حمایت از تولید داخلی
در ۱۵ سالگی، نخستین گام جدی خود را در صنعت برداشت؛ فعالیت در یک کارگاه سنتی تولید گلوکز، که سرآغاز مسیری پر افتخار شد. سال ۱۳۶۵، ورود به دانشگاه تبریز فصل تازه‌ای در زندگی او رقم زد؛ تحصیل در کنار تجارت، او را به فردی جامع‌الابعاد در حوزه صنعت و بازار تبدیل کرد. با درکی عمیق از نیازهای بازار، وارد دادوستد گز و فروش گلوکز به تجار، کارخانجات شیرینی و شکلات تبریز شد و هم‌زمان با رفت و آمد با بزرگان تبریز، مهارت‌های مدیریتی خود را پرورش داد.
پس از پایان تحصیلات، به اصفهان بازگشت و دامنه فعالیت‌های تجاری خود را گسترش داد. نقطه عطف مسیر حرفه‌ای‌اش، شراکت در همان کارگاه تولید گلوکزی بود که سال‌ها پیش در آن شاگردی می‌کرد. با مدیریتی هدفمند، ظرفیت تولید این مجموعه را بیش از سه برابر کرد و به ظرفیت ۱۰ تن در روز رساند.
در سال ۱۳۷۲، با دریافت نمایندگی انحصاری فروش شرکت آرد و نشاسته و گلوکز یاسوج، شبکه توزیع گسترده‌ای در سراسر کشور ایجاد کرد. اما آرمان‌های بزرگ او، توقف‌ناپذیر بودند. گام به گام، از یک فعال و تاجر نوپا به چهره‌ای کارآفرین تبدیل شد. چهار سال بعد، در ۱۳۷۶، نخستین کارخانه صنعتی خود، شهدینه آران را بنیان نهاد و تولید صنعتی گلوکز گندم را با ظرفیت روزانه ۲۰ تن آغاز کرد. دیری نپایید که این مجموعه با توسعه خطوط تولید، به ظرفیت ۱۲۰ تن در روز رسید و محصولاتی همچون نشاسته، گلوکز و گلوتن فعال گندم را به سبد تولیدات خود افزود.
اما قله‌های بزرگ‌تری در انتظار او بودند. در سال ۱۳۹۸، رؤیای دیرینه‌اش را در قامت پالایشگاه غلات گلشهد محقق کرد؛ مجموعه‌ای صنعتی با ظرفیت تولید روزانه ۴۰۰ تن انواع گلوکز، نشاسته‌های اصلاح شده و مالتودکسترین، که در کمتر از پنج سال به یکی از تأمین‌کنندگان مواد اولیه موثر و اصلی صنایع غذایی، دارویی و تزریقی، آرایشی و بهداشتی و سلولزی کشور بدل شد.
رشد شتابان برند گلشهد گواهی بر مدیریت استراتژیک و نگاهی آینده‌نگر بود. در سال ۱۴۰۱، نقوی با راه‌اندازی کارخانه روغن‌کشی گلدینه، رسماً وارد عرصه تولید روغن خوراکی گیاهی شد و گامی دیگر در تکمیل زنجیره تأمین صنعت غذایی کشور برداشت.
گروه عازم؛ یک اکوسیستم صنعتی یکپارچه
پیچیدگی‌های مدیریتی و نیاز به استراتژی‌های کلان‌تر، او را بر آن داشت که در سال ۱۴۰۳، گروه عازم را به‌عنوان شرکت مادر شرکت‌های خود با شعار «تعهد، تعالی و نوآوری» معرفی کند، تا تمامی فعالیت‌های صنعتی و تجاری‌اش را تحت ساختاری یکپارچه هدایت کند. هم اکنون عازم بر فراز شرکت‌های گلشهد، شهدینه آران، گلدینه، شهدانه و کارخانه فرآورده‌های تزریقی و دارویی شهدارو گسترده شده است.
کیفیت؛ بالاتر از استاندارد
نقوی همواره بر اهمیت کیفیت و فرهنگ مشتری‌محوری در تمام مراحل تولید و توسعه محصولات تأکید داشته است. ایشان معتقدند که موفقیت در هر کسب‌وکار، به‌ویژه در صنعت غذایی، تنها از طریق ارائه محصولات با کیفیت بالا و برآورده کردن نیازهای مشتریان ممکن است. در این راستا، گروه عازم برای تضمین کیفیت، به‌طور جدی بر کنترل کیفیت و رعایت استانداردهای جهانی تأکید کرده است.
نقوی بر این باور است که مشتری‌مداری تنها به معنای برآورده کردن نیاز بازار و محصولات سفارشی نیست، بلکه ایجاد روابط بلندمدت و اعتماد متقابل با مشتریان جزء اصول اصلی استراتژی‌های کسب‌وکار آنها به شمار می‌آید. همچنین، ایشان بر لزوم نیازسنجی و شناسایی دقیق نیازهای بازار تأکید دارند. به گفته ایشان، یکی از عوامل کلیدی موفقیت گروه عازم توانایی درک نیازهای متغیر بازار و تطبیق سریع با تغییرات است. این نیازسنجی دقیق موجب شده تا گروه عازم همواره محصولات جدید و نوآورانه‌ای تولید کند که دقیقاً با تقاضای مشتریان هم‌راستا باشد. نقوی در این زمینه خاطرنشان می‌کنند که ارتقاء کیفیت محصولات و بهبود مستمر خدمات برای حفظ رضایت مشتریان، از اولویت‌های همیشگی آنهاست.
صادرات؛ حضور در بازارهای جهانی
یکی از مزیت‌های رقابتی گروه عازم، نگاه استراتژیک به توسعه بازارهای صادراتی است. در حال حاضر، بیش از ۲۰ درصد از محصولات این گروه به بازارهای بین‌المللی صادر می‌شود. کشورهای هدف شامل ترکیه، عراق، افغانستان، ترکمنستان و کشورهای حوزه CIS هستند. توسعه پایدار صادرات، نه‌تنها ارزآوری را افزایش داده، بلکه جایگاه ایران را در زنجیره تأمین جهانی مستحکم‌تر کرده است.
نقش نوآوری‌های صنعتی
تحقیق و توسعه (R&D) در گروه عازم به‌عنوان یک رکن اساسی در سیاست‌های کلان مجموعه شناخته می‌شود. این گروه با تأسیس مرکز تحقیقاتی مجهز و برقراری همکاری‌های مستمر با دانشگاه‌های صنعتی و پژوهشکده‌های تخصصی، گام‌های مؤثری در بهینه‌سازی فرآیندهای تولید، افزایش بهره‌وری و توسعه محصولات نوآورانه با ارزش افزوده بالا برداشته است. نمونه‌هایی از این دستاوردها شامل تولید نشاسته‌های اصلاح‌شده برای کاربردهای خاص و فرمولاسیون جدید مالتودکسترین‌های طعم‌دار میباشد. نوآوری، با این حال، تنها به مباحث تحقیق و توسعه محدود نمی‌شود. ابتکاراتی چون بهره‌گیری از هوش تجاری و آغاز سرمایه‌گذاری‌های کلان در حوزه تحول دیجیتال، به‌ویژه در زمینه توسعه اتوماسیون‌ها و هوش مصنوعی (AI)، از دیگر اقدامات برجسته در این راستا هستند. در این زمینه، تلاش‌های گسترده‌ای برای فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم در گروه عازم صورت گرفته است تا در پنج سال آینده، بیش از ۴۰ درصد فرآیندهای کسب‌وکار مبتنی بر هوش مصنوعی باشد.
چشم‌انداز ده‌ساله؛ تبدیل‌شدن به بازیگر فعال در تأمین مواد اولیه در منطقه
نقوی معتقد است که حمایت از تولیدکنندگان داخلی، نیازمند اصلاحات اساسی در حوزه سیاست‌های ارزی، تسهیل فرآیندهای گمرکی و ایجاد شفافیت در تخصیص منابع است. کاهش بوروکراسی اداری و تأمین پایدار مواد اولیه، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به توسعه صنعت پالایش غلات و صنایع وابسته کمک کند.
نقش تشکل‌ها و اتاق‌های بازرگانی در سیاست‌گذاری اقتصادی
تشکل‌ها و اتاق‌های بازرگانی نقش تعیین‌کننده‌ای در اصلاح سیاست‌های اقتصادی ایفا کنند. نقوی بر این باور است که این نهادها باید با ارائه پیشنهادهای کارشناسی، دولت و مجلس را در تدوین قوانین و مقررات حمایتی برای تولید داخلی یاری دهند. تجربه کشورهای توسعه‌یافته نشان داده است که تعامل مؤثر میان صنعت و سیاست‌گذاران، عامل کلیدی در افزایش بهره‌وری و رشد اقتصادی است. با این حال، متأسفانه در سالهای اخیر بزرگ‌ترین نهاد خصوصی و اقتصادی کشور از قدرت و تأثیرگذاری خود کاسته شده است و نیاز به ترمیم جایگاه خود در عالی‌ترین سطوح تصمیم‌گیری اقتصادی کشور دارد.
انتخاب بعنوان نماینده انجمن صنفی صنایع گلوکز، نشاسته و مشتقات ایران در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
در سال ۱۴۰۲، سید محمد تقی نقوی به‌عنوان نماینده انجمن صنفی صنایع گلوکز، نشاسته و مشتقات ایران در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران انتخاب شد.
این انتخاب فرصتی را برای این انجمن فراهم کرد تا نقش کلیدی در بهبود وضعیت صنعت نشاسته سازی و مشتقات آن ایفا کند. نقوی همچنین برای رفع چالش‌های تأمین مواد اولیه، ارتباط نزدیکی با وزارتخانه‌ها برقرار کرد تا با تخصیص منابع کافی مواد اولیه و کنترل قیمت‌ها را تسهیل کند. در کنار این اقدامات، نقوی به تقویت همکاری‌های درون صنفی پرداخته و با ایجاد کمیته‌های، بستر مناسبی برای تبادل دانش و تجربیات میان اعضای انجمن فراهم آورد تا جایی که امکان انتقال تجربه از مجموعه‌های خود به شرکت‌های تازه تاسیس را فراهم نمود. او همچنین با حمایت از تحقیق و توسعه، تولیدکنندگان را به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نوآورانه تشویق کرد تا علاوه خلق ارزش افزوده، بهره‌وری و کیفیت محصولات بهبود یابد. نقوی همچنین در جهت حمایت از مطالبات صنفی تلاش کرد تا از سازمان‌های دولتی و خصوصی مطالبات صنایع نشاسته سازی را دریافت کند و حقوق اعضای انجمن را حفظ نماید. در نهایت، با ایجاد ارتباط مؤثر بین بخش خصوصی و دولت و برگزاری سمینارها و کارگاه‌های آموزشی، آگاهی فعالان صنعت را افزایش داد. نقوی با انجام اقداماتی هدفمند، به‌طور مستمر تلاش کرد تا قوانین و مقررات صنعتی مرتبط با این بخش را اصلاح کند. یکی از اولویت‌های او توسعه صادرات و گسترش بازارهای بین‌المللی بود که توانست بستر مناسبی برای حضور تولیدکنندگان ایرانی در نمایشگاه‌های بین‌المللی فراهم آورد و موانع صادراتی را کاهش دهد.
این اقدامات همه‌جانبه نقوی موجب توسعه پایدار و افزایش رقابت‌پذیری صنعت نشاسته سازی و مشتقات در بازارهای داخلی و جهانی شد و جایگاه این صنعت را در اقتصاد کشور ارتقا بخشید.
در پایان
سید محمدتقی نقوی، با چهار دهه فعالیت مستمر در صنعت پالایش غلات، نه‌تنها به‌عنوان یک کارآفرین موفق شناخته می‌شود، بلکه با راه‌اندازی گروه عازم، الگویی برای توسعه صنعتی ارائه کرده است. توجه به نیروی انسانی، نوآوری، توسعه قدرت تحلیلی سازمانی، از مهم‌ترین عواملی هستند که آینده این گروه را در مسیر پیشرفت قرار داده‌اند. چالش‌های موجود در فضای اقتصادی، اگرچه موانعی بر سر راه تولیدکنندگان ایجاد کرده، اما نگاه استراتژیک، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و تعامل سازنده با نهادهای سیاست‌گذار، راهگشای عبور از این موانع و دستیابی به توسعه پایدار خواهد بود.
سید محمدتقی نقوی، نامی است که با تلاش، ریسک پذیری، تعهد و آینده‌نگری، نه‌تنها مسیر صنعت پالایش غلات را در ایران متحول ساخت، بلکه الهام‌بخش نسل‌های بعدی کارآفرینان و مدیران صنعتی شد.
گفتنی است از سال ۱۳۸۹ به ترتیب آقایان و خانم‌ها مهندس غلامعلی سلیمانی بنیانگذار گروه صنایع غذایی کاله، دکتر مرتضی سلطانی بنیانگذار گروه صنعتی زر، فردین عالیزاد رئیس هیئت مدیره گروه صنعتی عالیفرد (سن ایچ)، دکتر احمد فتح الهی بنیانگذار شرکت سبزی ایران (سبزان)، احمد صادقیان رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل وقت شرکت تک ماکارون و دراژه، دکتر مهدی کریمی تفرشی مدیر عامل شرکت گلها، مهندس علی شریعتی مقدم بنیانگذار گروه بین الملل نوین زعفران، مهندس بزرگمهر دادگر مدیر عامل شرکت دوشه آمل (هراز)، صمد رسولوی بنیس مدیر عامل شرکت درنا، مهندس عبدالله قدوسی مدیر عامل وقت شرکت صنایع شیر ایران (پگاه)، حسین مصطفی‌زاده مدیر هلدینگ بیژن، خانم دکتر مریم تاج آبادی ابراهیمی مدیرعامل گروه تک ژن زیست، مهندس جمال رازقی جهرمی مدیرعامل شرکت ستاره یخی آسیا (برند ب آ) و دکتر فرهاد سحرخیز رئیس هیئت مدیره گروه سحرخیز بر اساس انتخاب شما شخصیت برتر سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۴۰۲ معرفی شده بودند.
