صنایع غذایی: بهطور کلی بهترین مواد غذایی، مواد غذایی آماده از قبیل انواع کنسروها و کمپوتها،سوپهای یخ زده و خشک، گوشتهای خشک کرده، نانهای خشک شده، انواع بیسکویت، نان شیرینی، شیرخشک، شیر، پنیر و ماست پاستوریزه و استریل شده، برگه انواع میوههای خشک از قبیل برگه سیب، زرد آلو،کشمش و … انواع آبمیوهها، سبزیجات خشک شده، و مواد غذایی خشک بسته بندی شده پر مصرف مانند شکر، آرد، ماکارونی، روغن، نمک، برنج، حبوبات، فلفل، چای و… میباشند.
غذاهای کنسروی بهدلایل مختلف از جمله سالم و بهداشتی بودن، ارزش غذایی بالا، فسادناپذیری بمدت طولانی، کالری و انرژی زایی بالا، سهولت در حمل و نقل و جابجایی، عدم نیاز به تجهیزات نگهداری، آمادهسازی راحت و مصرف آسان، قابلیت نگه داری در شرایط مختلف، تنوع فراوان،حفظ حالت طبیعی و عدم وجود ضایعات بهترین ومناسبترین گزینه برای استفاده جهت تغذیه سالم در هر شرایطی میباشند.
اشتغال صنعت کنسرو
اشتغال صنایع کنسرو کشور بالغ بر ۲۵ هزار نفر است.
16 درصد از اشتغال این صنعت در استان خراسان رضوی، ۱۱ درصد در البرز، ۱۱ درصد استان تهران، ۹ درصد استان فارس و ۷ درصد متعلق به استان اصفهان است. به عبارت دیگر بیش از نیمی از اشتغال صنعت کنسرو متعلق به ۵ استان فوقالذکر است.
ضایعات محصولات کشاورزی و جایگاه صنعت کنسرو در کاهش آن
حجم ضایعات محصولات مختلف کشاورزی، ۲۰ تا ۵۴ درصد برآورد شده است. بنابراین با توجه به نقش بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی، کاهش ضایعات در این بخش میتواند نقش بسیار مؤثری در ارتقای امنیت غذایی، تعدیل تراز تجاری این بخش و پاسخگویی بیشتر به نیازهای داخلی داشته باشد. به اعتقاد کارشناسان صنایع غذایی در کشور، در حدود ۲۵ درصد درآمد نفتی، هر سال در قالب ضایعات محصولات کشاورزی از دست میرود به طوری که بیتوجهی به صنایع تبدیلی و تکمیلی موجب شده است که هر سال، معادل غذای ۱۵ میلیون نفر بر اثر ضایعات کشاورزی از بین برود؛ این امر درحالی است که در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته ۷۰ تا ۸۰ درصد تولیدات، فرآوری میشود و این رقم در کشور ما به زیر ۴۰ درصد میرسد.
برای ایجاد پایداری در بخش کشاورزی و جلوگیری از هدر رفتن منابع، لازم است ابتدا عناصر موثر بر ضایعات در مراحل مختلف را شناسایی و پس از بررسی دقیق وضعیت موجود، به آیندهنگری و در نظر گرفتن تحولات در صنایع کنسرو کشور جهت نیل به امنیت غذایی پایدار پرداخت.
18 درصد از آب مصرفی در کشاورزی بیهوده از بین میرود.
سالانه حداقل ۱۶ میلیارد دلار سرمایه کشور از بین میرود.
2.۵ میلیون هکتار از اراضی زیر کشت کشور به محصولات ضایع شده اختصاص یافته.
سالانه حدود ۳۰۰ میلیون لیتر سوخت به واسطه تلفات محصولات کشاورزی بیهوده میسوزد.
ضایعات محصولات کشاورزی
در مراحل مختلف(%)
حدود ۵۴ درصد میوه و سبزیجات و ۲۸ درصد ماهی و دیگر آبزیان در کشور در مراحل مختلف از تولید تا مصرف ضایع میشوند.
ماخذ دادهها: وزارت جهاد کشاورزی
ظرفیت تولید کنسرو در ایران
آمار مربوط به ظرفیت بر اساس فقط شامل واحدهای صنعتی دارای مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت را شامل میشود. و ظرفیت واحدهای صنعتی دارای مجوز از وزارت جهاد کشاورزی لحاظ نشده است.
در مورد کنسرو ماهی تون علاوه بر آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت بر آمار سازمان شیلات نیز ارائه شده است.
شناسایی شاخصهای اصلی
صنعت کنسرو
در ایران بیش از ۷۰ نوع کنسرو تولید میشود.
حدود ۳۷۰ واحد صنعتی فعال در صنایع کنسرو مشغول فعالیت هستند.
ظرفیت اسمی تولید محصولات غذایی کنسروی بیش از یک میلیون و ۱۷۰ هزار تن است.
نامشخص بودن سیاستها، اهداف و اولویتهای تولید و ناکارامدی سیاستهای حمایت از تولید هم در بخش کشاورزی و هم صنعت استفاده بهینه از ظرفیتهای بالفعل و بالقوه را ناممکن کرده است.
سهم تعداد واحد صنعتی
تولید کنسرو
در کشور حدود ۱۰۰ واحد کنسرو ماهی و آبزیان فعال در کشور جود دارد؛ ۲۷۲ واحد صنعتی ظرفیت تولید کنسرو میوه و سبزیجات را دارند؛ ۱۱۰ واحد صنعتی کنسرو حبوبات میتوانند تولید کنند؛
113 واحد صنعتی فعال سایر غذاهای کنسروی و ۳۰ واحد صنعتی توان تولید انواع کنسرو گوشتی را دارند.
سهم ظرفیت تولید انواع کنسرو
بیشترین سهم از ظرفیت تولید انواع کنسرو در کشور متعلق به انواع کنسرو میوه و سبزیجات با ۴۴ درصد (بیش از ۵۰۰ هزار تن) و سپس کنسرو ماهی و آبزیان با ۲۵ درصد (حدود ۳۰۰ هزار تن) میباشد. ماخذ دادهها: وزارت صمت
اندازه بنگاهها
در صنعت کنسرو ایران
از ۳۶۷ واحد صنعتی فعال در صنعت کنسرو کشور، ۲۰۰ واحد مقیاس کوچک (۵۵ درصد )، ۷۸ واحد مقیاس متوسط(۲۱درصد)، ۵۶ واحد بزرگ (۱۵ درصد) و ۶ واحد خیلی بزرگ (۲ درصد) و مابقی خرد (۷ درصد) هستند.
به عبارت دیگر بیش از نیمی از واحدهای صنعتی صنایع کنسرو کشور را واحدهای مقیاس کوچک با تعداد اشتغال زیر ۵۰ نفر تشکیل میدهند.

