صنایع غذایی: امسال در شرایطی در همایش ایران گرین دور هم جمع شدیم که تحولات سیاسی و امنیتی منطقه و جهان تأثیر عمیقی بر تجارت خارجی ایران گذاشته است.
به گزارش روابط عمومی انجمن غلات ایران ، دکتر کاوه زرگران، رئیس هیات مدیره انجمن غلات ایران، در همایش ایران گرین که به عنوان مدیر پنل «تجارت غلات و مدیریت ریسک» حاضر بود، ضمن بیان این مطلب گفت: از یک سو، تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های بانکی و بیمه ای همچنان مسیر تأمین مالی و حمل‌ونقل غلات را دشوار می‌کند، از سوی دیگر، بحث‌های اخیر درباره‌ی احیای «مکانیزم ماشه» یا همان Snapback – که می‌تواند منجر به بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل شود — فضای عدم‌اطمینان در تجارت خارجی ایران را افزایش داده است.
وی افزود: این عدم‌قطعیت، تصمیم‌گیری فعالان بین‌المللی برای همکاری با ایران را دشوارتر می‌سازد و می‌تواند بر هزینه‌های نقل‌وانتقال پول، بیمه محموله‌ها و ریسک قیمت‌گذاری اثر گذار باشد و علاوه بر این، تنش‌های ژئو‌استراتژیک منطقه‌ای از جمله روابط پرتنش ایران و اسرائیل، امنیت مسیرهای حمل‌ونقل در شرق مدیترانه و خلیج فارس و دریای سرخ را تحت تأثیر قرار داده و نرخ‌های بیمه و هزینه‌های حمل دریایی و ریسک را بالا برده است.
زرگران اظهار داشت: در عین حال، جابه‌جایی قدرت در بازارهای جهانی غلات – افزایش نقش روسیه و قزاقستان، محدودیت‌های صادراتی برخی کشورها و تغییر مسیرهای دریای سیاه – نیز می‌تواند هم فرصت و هم محدودیت ایجاد کند، در چنین شرایطی، موقعیت جغرافیایی ایران همچنان یک مزیت مهم است؛ ما در مسیر اتصال آسیای مرکزی، قفقاز، خلیج فارس و خاورمیانه قرار داریم و می‌توانیم از ظرفیت‌های ترانزیتی و بندری برای کاهش هزینه‌ها و دسترسی پایدارتر به غلات بهره ببریم؛ اما این مزیت فقط زمانی فعال می‌شود که ثبات سیاست‌های تجاری و امکان استفاده از خدمات بانکی و بیمه‌ای بین‌المللی حفظ و تقویت شود.
وی متذکر شد: در کنار این عوامل سیاسی و ژئو‌اکونومیک، شرایط اقلیمی داخلی نیز فشار مضاعفی ایجاد کرده است. بارندگی در سال زراعی جاری حدود ۵ تا ۶ درصد کمتر از سال قبل بوده و افزایش میانگین دما باعث کوتاه‌تر شدن فصل رشد و کاهش عملکرد محصولات دیم شده است.
به گفته زرگران، نتیجه این وضعیت، کاهش تولید داخلی و تضعیف ذخایر استراتژیک است؛ موجودی غلات کشور در حال حاضر کمتر از ۳۰ روز پوشش می‌دهد که با توجه به ریسک‌های منطقه‌ای و محدودیت‌های واردات، سطحی شکننده و نیازمند مدیریت دقیق است، هر چند کالاهای در راه چیزی نزدیک به۵.۲ میلیون تن می باشد، اما با توجه به نبود ذخایر کافی و جوجه ریزی ۱۵۰ میلیون تنی فعلی در کشور این حجم کالا هم تنها معادل مصرف دو ماه کشور می باشد.
رئیس هیات مدیره انجمن غلات ایران تصریح کرد: در چنین فضایی، واردات نقشی حیاتی پیدا کرده است. اگر پنج ماه نخست سال ۱۴۰۴ را با مدت مشابه سال قبل مقایسه کنیم، می‌بینیم الگوی واردات تغییر کرده و در برخی از اقلام اصلی رشد داشته است، اما کاهش تولید داخل و نبود ذخایر کافی، شرایط را سخت و نیاز وارداتی را مضاعف کرده است.
وی تاکید کرد: در گندم واردات به بیش از۳.۷ میلیون تن رسیده و نسبت به سال قبل ۲۷۴ درصد رشد داشته است که این رویکرد نشان می‌دهد کشور برای جبران کسری تولید به واردات متکی شده است.
در محصول جو نیز واردات حدود۲.۷ میلیون تن بوده و ۵۱ درصد افزایش یافته، اما کاهش تولید داخل و نبود ذخایر کافی نگران کننده است و در نیمه دوم سال باید حداقل ماهانه ۴۰۰ هزار تن جو وارد شود تا بازار دچار تنش نشود.
زرگران گفت: واردات در ذرت با ۱۲ درصد کاهش به حدود ۴ میلیون تن رسیده و عدم وجود ذخایر کافی و محدودیت‌های واردات ارزی باعث شده تا وضعیت نگران کننده‌ای در پیش رو باشد.
وی خاطر نشان ساخت: واردات دانه سویا رشد ۳۲ درصدی داشته، اما در کنار آن واردات کنجاله سویا بیش از ۵۰ درصد کاهش واردات داشته است.
به گفته وی این تغییرات در حالی رخ داده که پیش‌بینی می‌شود تولید گندم امسال حدود ۸ میلیون تن و جو کمتر از ۳ میلیون تن باشد؛ به بیان دیگر، همچنان بخش قابل توجهی از نیاز کشور باید از طریق واردات تأمین شود.
زرگران گفت: مجموعه این عوامل کاهش تولید داخلی، محدودیت‌های ارزی و بانکی، تنش‌های منطقه‌ای، فعال شدن مکانیزم ماشه و بازگشت تحریم‌های شدیدتر سبب شده مدیریت واردات و ذخایر استراتژیک بیش از هر زمان دیگری حیاتی باشد.
رئیس هیات مدیره انجمن غلات ایران متذکر شد: این همایش قصد دارد تا با حضور کارشناسان و فعالان این حوزه، وضعیت فعلی، چالش‌های لجستیکی و ارزی، فرصت‌های همکاری با تولیدکنندگان بین‌المللی و راهکارهای بهبود پایداری تأمین را بررسی کند.
